الفبای روان‌شناسی محیط برای طراحان
یک پیشنهاد از جهانشاه پاکزاد
«الفبای روان‌شناسی محیط برای طراحان»، با هدف افزایش کیفیت فضاهای شهری از نشر آرمانشهر، مفاهیم کیفی مرتبط با حوزۀ شهر را در حدود چهارصد کلمه شرح داده است و به تفاوت بین واژگان پرداخته است که در شرایط امروز ایران علی‌رغم ترجمه‌های متنوع جامعیت ندارند. بسیاری از واژگان اشتباه استفاده می‌شوند، بسیاری به جای یکدیگر به کار می‌روند و برخی از واژگان اشتباه ترجمه می‌شوند؛ کتاب به سهم خود دائره‌المعارفی در حوزۀ شهرسازی است. هدف کتاب پرداختن به معانی واژگان است که اگر هریک از این واژه‌ها در ماتریس مختصات قرار بگیرند دقیقاً چه مختصاتی خواهند داشت؟ کدام کیفیات به خود فضا بازمی‌گردند؟ کدام‌یک رابطۀ بین اجزا را تعریف می‌کند؟ بعضی واژگان سر‌ی از کیفیت‌ها، بعضی واژگان سر‌ی از ویژگی‌ها و بعضی دیگر حس‌ها را توصیف می‌کنند. به‌طور مثال تفاوت میان تقارن و تعادل و توازن یا تفاوت انعطاف‌پذیری و… را توضیح داده است،
یا واژۀ Resilience که در برخی منابع مرتبط با ادبیات شهرسازی ایران به معنای انعطاف‌پذیری ترجمه شده است، درصورتی‌که این واژه به معنی بهبودپذیری است؛ همچنین واژۀ Robson که معنی صحیح آن ضربه‌پذیر و قوی‌هیکل است، اما به‌درستی ترجمه و به کار برده نشده است.
با وجود گذشت چند دهه از حضور رشتۀ شهرسازی در جامعۀ آکادمیک ایران، هنوز هم تفاوت میان واژه‌های فضا و مکان موردبحث است؛ واژۀ زمان هم شرایط مشابهی دارد؛ برخی معتقدند زمان به فضا و مکان بازمی‌گردد، اما زمان آن بعد چهارمی که مدرنیست‌ها به آن باور دارند نیست و ارتباطی به فضا ندارد. این دائره‌المعارف مجموعۀ جامعی از واژه‌ها را گرد هم آورده است، کلمات را از دید روان‌شناسی محیط نگریسته و بررسی آن‌ها با عبور از هاضمۀ این شاخه از روان‌شناسی صورت گرفته است و نه گردآوری اطلاعات بر پایۀ مبانی طراحی. نوشتار کتاب هدفی را دنبال می‌کند؛ «تدقیق و تعریف معنای واژگان برای برطرف کردن سوءتفاهم‌های موجود در ادبیات شهرسازی امروز ایران و برطرف شدن مشکل در مفاهمۀ مباحث»، چراکه مفاهمه و زبان ابزار تفکر و برقراری ارتباط و لازمۀ هر جامعه‌ای است.
بدون دیدگاه