تهران از نگاه سید محسن حبیبی
تهران از نگاه این معلم شهرسازی، شهری است که با فروریزی رِی نام خود را در تاریخ ثبت می‌کند، کالبدش قصه می‌گوید و ترانه می‌خواند و مردمش هر‌‌یک با روایت‌ها و سازهای خود موسیقی می‌نوازند تا ضرباهنگ ناموزونش به شهرسازان، برنامه‌ریزان، معماران و طراحان یادآوری کند که نبض آن نیاز به گرفتن دارد و باید نشانه‌هایش را برای خواندن شهر دریافت، زبان و کلام و لهجه‌اش را بازشناخت تا بتوان روح و ذهن و فرهنگش را درک کرد. تهران در مقام راوی رویدادها و حادثه‌هاست که قصه‌های پر غصه و ترانه‌هایی از شادی دارد.
تهران از نگاه جلال ستاری
تهران از نگاه او، شهری اسطوره‌ای نیست که بر رازها و رمزها تکیه زده باشد و عوامل ماورایی آن را ساختار بخشیده و بافتش را شکل داده باشد؛ حتی ناکجاآباد و آرمان‌شهری نیست که قاجاریه برای کالبد بخشیدن به رؤیای خود انتخابش کرده باشد، بلکه شهری است که پای در واقعیت‌ها و سر در حقیقت دارد؛ بررسی آثاری از رمان‌نویسان فرنگی و سیاحان در دوران قاجار و رمان‌نویسان ایرانی که کالبد تهران را بستری برای به وقوع پیوستن رؤیاهایشان روی کاغذ در نظر می‌گرفتند تا رمان‌هایی که در آن‌ها خودِ تهران قهرمان داستان است.
تهران از نگاه ناصر تکمیل همایون
تهران از نگاه ناصر تکمیل همایون، شهری قاجاری و روستایی پایتخت‌شده است که مردمانی با آداب‌ورسوم و شیوۀ زیست مختص به خود دارد. شهرتش به قدمت اعطای مفهوم شهر به آن توسط شاه‌تهماسب و سلطنت‌خواهی سلسلۀ قاجار است و سیر تحول تهران از دهکده‌ای خوش‌آب‌وهوا با درختان انار و چنار در جوار رِی باستان که به قول گردشگران اغلب اروپایی، زندگی نهان و مرموز شرقی در آن جریان دارد، می‌رسد به اکنون که کلان‌شهری در قلب خاورمیانه است.
تهران از نگاه سید محمد بهشتی
سید محمد بهشتی در جست‌وجوی پیدا کردن جایگاه تهران در تاریخ، سهمش در سرنوشت جهان و ردیابی آن در هزاره‌های گذشته، تهران را شهری می‌بیند که معنای واقعی، کیستی و چیستی خود را -فراتر از اعداد و ارقامی که گواهی است بر موقعیت جغرافیایی و اقلیمی آن- در بُعدهای تاریخی، فرهنگی، اقتصادی و… از مقیاس جهانی تا مقیاس [کوچک‌تر] زندگی یک تهرانی در کوچه‌ها و خیابان‌های این شهر می‌یابد.
پایتختی تهران
تهران در این کتاب به باور نویسنده، فرزند خلف رِی است که زیور پایتختی ایران را از دوران قاجار به تن کرده است و در سیر تحول تاریخی، ری را به‌عنوان یکی از محلات خود پذیرفته است. پس از شرح دلایل انتخاب تهران برای به تن کردن لباس پایتختی، به آسیب‌ها و رویدادهایی می‌پردازد که تغییرات پایتخت را سبب شده است و شرحی است از عهد سلطنت شاهان قاجار، فتحعلی شاه و اقدامات معمار عصر اول قاجار، اقدامات ناصرالدین‌شاه مبتکر در وسعت‌بخشی تهران تا دمیده‌شدن روح مدرنیته به شهر توسط پهلوی‌ها و انقلاب ۵۷ و گسترش لجام‌گسیختۀ پایتخت در دوره‌های پس از آن.
داستان تهران
در این کتاب، تهران شهری است در بستر جهان و در پیوند با هفت اقلیم؛ شهری با جغرافیای نو در بستری کهن که با دقت در طبیعت آن نحوۀ پدیده آمدن آخرین پایتخت ایران نمایان می‌شود و نشان می‌دهد که عوامل حیات تاریخی و سیاسی تهران همچون جنبش مشروطه، قانون اساسی و بلدیه و تحول فرهنگی و بهداشتی سبب عمر بیش از دویست‌سالۀ این پایتخت شده است. کودتای سوم اسفند 1299 و سقوط قاجاریه فصلی نو در تاریخ این شهر است و تهرانی‌ها همۀ مردم ایران هستند و نویسنده برای این شهر در انتظار بهاری است که نامش را «شهرنشینی» می‌گذارد.
خوانش شهرهای جدید 1 (تهران و شهرهای جدیدش)
کتابی است در وصف کلان‌شهری که در گسترش خود دست‌هایش را به سمت دشت‌های اطراف گشوده است و تجربۀ الحاق شهرهایی را دارد که به بهانۀ سامان‌بخشی به فضا و جمعیتش چهرۀ آن را تغییر داده و همچون کودکانی در دامان مادرشهر شرقی خود، رشدی نامتوازن را تجربه کردند. شرحی از «اندیشه»، فرزند خلفی که امید دارد جا پای مادرش بگذارد. «پردیس» فرزندی است که برای دیده‌‌شدن روی پنجه‌هایش ایستاده، «پرند» در بند اوامر مادر و «هشتگرد» که سال‌هاست در انتظار رسیدن قطار مترو و مادر است. این کتاب در قالب کلمات سعی در اعتبار بخشیدن به شهرهای جدید دارد.
کتاب تهران
نگاهی به پیشینۀ تاریخی و سرمایه‌های فرهنگی-اجتماعی شهر تهران
این کتاب شرح‌حالی از تهرانی است که تاریخ آن به وسعت تاریخ قاجاریه و پهلوی است؛ شهری به قامت پایتخت ایران و نامی آشنا در جهان. تهران در این کتاب به‌عنوان شهری معرفی می‌شود که مهاجرانش موزاییک هویت آن را شکل داده‌اند و موزه‌ها و معماری ابنیۀ تاریخی آن زبان گویای این هویت‌اند. هم‌زیستی پیروان ادیان مختلف در تهران و در پی آن حضور فرهنگ‌های مختلف و معماری متنوعش آن را به شهری چندبُعدی بدل کرده و به آن جذابیت بخشیده است. برج‌های سربه‌فلک‌کشیده و بزرگراه‌هایی که مناطق شهر را به هم می‌دوزد، آن را به شهر بیشترین‌ها و بهترین‌‌های ایران تبدیل کرده است.
احیای طهران: تأملی در ارتقای کیفی بافت‌های تاریخ
کتاب احیای طهران، گشایشی بر مسیر ارتقای کیفیت بافت‌های فرسودۀ شهر تهران است که از ویژگی‌های این شهر است که گرد فراموشی بر آن نشسته، بیمار شده و نیازمند مداواست. نویسنده پس از پرداختن به مفهوم بافت تاریخی و کالبد آن، به سراغ واکاوی کیفیت این بافت‌ها می‌رود و ذره‌بین خود را برای بزرگنمایی این بافت به کار می‌برد که ثمرۀ آن ارائۀ راهبردهایی جهت ارتقای آن‌هاست؛ بافت‌هایی آسیب‌پذیر و شکننده که هنوز ظرفیت‌هایی هرچند اندک برای بالا بردن کیفیت زیست دارد.
تاریخ اجتماعی و فرهنگی تهران
تاریخ اجتماعی و فرهنگی تهران، مجموعۀ سه‌جلدی به‌هم‌پیوسته‌ای است از آغاز حیات تهران، یعنی این روستای گمنام نام و نشان یافته تا انقلاب ۵۷ و پایان آخرین دورۀ سلطنت تاریخ چندهزارسالۀ ایران. شرحی از رویدادها، مکان‌ها، وقایع سیاسی و موقعیت جغرافیایی است که شیوۀ زیست مردمان این دارالخلافه را از آغاز شهری شدن‌شان در این شهر محصور با برج‌وباروی ناصری و فروریختن و به صدا درآمدن ساز مدرنیته در آن توسط حکومت پهلوی از دریچۀ جامعه‌شناسی بررسی می‌کند و شرحی است از گذار شهر سنتی ایرانی به شهری التقاطی از سنت و مدرنیته.
تهران‌گردی پابه‌پای احمد مسجد جامعی
تهران‌گردی پابه‌پای احمد مسجد جامعی، کتابی که زیر پرچم گردشگری، در پی یافتن و حل مشکلات شهر و شهروندان تهرانی و پیدا کردن تاریخ نهفته در کالبد و فضای شهری است. تاریخی که با پیاده‌گردی‌ها، هم‌زمان مشکلات شهر را قابل مشاهده می‌کند و در دل بافت‌های به‌یادگارماندۀ شاه‌طهماسب و ایل قاجار این مصائب نمایان می‌شود. کتاب اهمیت پیاده قدم زدن را جهت ایجاد نوآوری اجتماعی گوشزد می‌کند و روایت‌هایی را از جمعه‌هایی بازگو می‌کند که برای پرسه‌های شهری انتخاب شدند تا در قالب واژگان کتاب، چراغ راهی برای توسعۀ دارالخلافه باشند.
تهران تب آلود
(روایتی از مکان‌های فراموش‌شدۀ جنبش مشروطه در تهران)
تهران تب‌آلود معرف مکان‌هایی است که قصه‌ای به نام مشروطه را از آغاز جنبش در آبان 1284 تا استقرار مجلس ملی در مهر 1285ش بازگو می‌کند. نگریستن به این جنبش از زاویه‌ای متفاوت و از دریچۀ روایتگری مکان‌هایی صورت می‌گیرد که راویان این انقلاب‌اند و خود بخشی از اسناد تاریخ هستند و بر بخش‌های تاریک تاریخ نور می‌افکنند؛ مکان‌هایی که از ثبت خود در فهرست آثار ملی جا مانده‌اند و داستان‌هایی را با خود حمل می‌کنند که از میان اسناد تاریخی گسترده‌ای پیدا شده‌اند و حامل تاریخ ملی ایران‌اند.
به روایت خیابان ویلا
خیابان «ویلا» که نامش برگرفته از خاطراتی است که راویانش قبل از آنکه آن را «نجات‌الهی» بخوانند، ساکنش بودند، بستری برای کافه‌ای است که از مجاز و خیال پای در واقعیت نهاد، واقع در کوچه‌ای به نام «خسرو»، پلاک 39 که همنام ساکنی است که نوشتار کتاب به او که نام خانوادگی‌اش سینایی است گره خورده است، کافه‌ای که به خیابان هویت می‌دهد و از آن هویت می‌گیرد و مهمانانش بازیگران و راویان قصۀ خویش‌اند تا ساختار کتاب با قصه‌هایشان بنیان شود. نوشتار کتاب کوششی است برای پرداختن به بخشی از تهران و مطالعه و کنکاش لایه‌های ارزشمند شهری خیابان ویلا.
تهران و تجربۀ حکمرانی محلی
در این کتاب تهران شهری است که تا جایی که امکان زیست در آن وجود داشته، گسترش یافته است. آهنگ حرکت در آن با سایر پایتخت‌های جهان هم‌خوان است. چهره‌ا‌ش متأثر از سایر شهرهای جهان، محل انباشت و حرکت سرمایه‌ها در عین تکثر جمعیت است؛ ساکنانش خواسته‌ها و نیازهای مشترک دارند که برای ادارۀ آن به سمت نهادهایی چون «شورایاری» دست یاری دراز کرده‌اند؛ نهادهایی که انعکاسی از صدای مردم برای ادارۀ محلی هستند و در گام نهایی به بررسی انتخاب‌شوندگان و انتخاب‌کنندگان این نهادها و محیط تهران می‌پردازد.
چگونگی بازنمایی شهر در ادبیات سینما: تهران و پاریس
شهر در این کتاب ابرمتنی چندلایه و پیچیده است که فضاها و فرهنگ‌های موجود در آن، بخش عظیمی از زندگی روزمرۀ شهروندان را تشکیل می‌دهد که تفکر و هوشمندی در آن ریشه دوانده است. شخصیتی که بازتاب شهرنشینی و ارزش‌ها و شکل‌دهندۀ تصویر ما نسبت به فرهنگ و تاریخ خود است. شهرها که با خصوصیاتی ناشی از تحولات طی‌شدۀ خود در ادبیات و سینما نمود پیدا کرده‌اند، از طریق تصویر و کلام به یکدیگر نزدیک می‌شوند و چگونگی ارتباط بین فضای شهر، آثار و ذهنیت مخاطب مورد توجه قرار می‌گیرد.
بدون دیدگاه