زن؛ پیرامون تجربۀ زیستۀ حضور زنان در فضاهای عمومی شهر
زندگی یک زن ایرانی دربرگیرندۀ دقایق متنوعی از فعالیت‌های اجتماعی تا زندگی خصوصی و فردی است که همواره با تصاویر و تعاریف متناقضی از «زن» روبه‌رو می‌شود؛ این تناقض برای بیشتر زنان ایرانی موضوعی تکراری و ملال‌آور یا به‌طور مستمر تنش‌زاست. وضعیت زنان در جامعۀ امروز ایران را می‌توان وضعیتی پرتناقض، پیچیده و دربردارندۀ دوگانگی‌های گوناگون دانست. هویت همگون و باثبات زن سنتی در مواجهه با مظاهر مدرن در جامعۀ ایران، با تناقض‌ها و پرسش‌های روزافزون روبه‌رو شده که این هویت را بیش از هر زمان دیگر به چالش کشانده است. از طرفی رشد قابل‌توجه شهرنشینی، افزایش سواد و به‌طورکلی برخورداری زنان از تحصیلات دانشگاهی و گسترش ارتباطات جمعی و افزایش چشمگیر آگاهی سیاسی و اجتماعی آنان منجر به چندین برابرشدن آمادگی‌شان از لحاظ کمی و کیفی برای مشارکت در عرصه‌های مختلف اجتماعی، اقتصادی و سیاسی شده است؛ اما با همۀ این پیشرفت‌ها، میزان تصدی، نقش‌آفرینی و مشارکت زنان در عرصه‌های مختلف اداری، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی در نسبتی هم‌تراز با این رشد نیست. در سال‌های اخیر به‌رغم بهبود و افزایش نسبی حضور و فعالیت زنان در عرصه‌های اجتماعی و شغلی نسبت به دهه‌های پیشین، همچنان آمار نقش‌آفرینی، تصدی پست‌های مدیریتی و مشارکت زنان در عرصه‌های مختلف اجتماعی نسبت به مردان بسیار پایین بوده است؛ مجموعۀ این شرایط نشان از محدودیت‌ها و پایین‌تر و ضعیف‌تر بودن عاملیت زنان نسبت به مردان در فضاهای عمومی دارد.
سؤالات اصلی مجله در هر جستار:
- زنان، به‌ویژه زنان جوان، با توجه به هنجارهای موجود، در چه فضاهایی در سطح شهرهای ایران احساس رضایت می‌کنند؟
- فضاهای عمومی شهری چگونه می‌تواند بر ارتقای کمی و کیفی حضور و مشارکت زنان در کلان‌شهرهای ایران اثر مثبت بگذارد؟
- مدیریت شهری در ایران چگونه می‌تواند با در نظر گرفتن ذائقۀ زنان جوان، استراتژی‌ها و راهکارهایی را در جهت آگاهی بهتر، شناخت فرصت‌ها و مطبوع ساختن هرچه بیشتر فضاهای شهری برای مشارکت و حضور مؤثر آنان ارائه کند؟
- جایگاه زنان نسل نو در اداره کردن شهرها چیست؟ آگاهی، سرمایه‌ها و نقش زنان در تنظیم کیفیت زندگی شهروندی چگونه است؟
- نقش‌های رسمی و غیررسمی زنان در تحولات سبک زندگی امروز شهری را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
- نقش زنان جوان امروز در ازآن خود کردن و بازپس‌گیری فضاهای عمومی و تحقق حق به شهر چیست؟ چگونه زنان این هدف را محقق می‌کنند؟
- تجربۀ زنانه از فضاهای عمومی در شهرهای ایران چگونه است؟ فضاهای عمومی چگونه می‌توانند موجب توانمندسازی زنان شود؟
- چگونه می‌توان از شهر دوستدار زنان در ایران صحبت کرد؟ چالش‌ها و بحران‌های رشته‌ای، نهادی، قانونی و… در این حوزه چیست؟
- نقش زنان معمار و شهرساز در ارتقای کیفیت فضاهای عمومی به نفع زنان را چگونه می‌توان ارزیابی کرد؟
- خلأها و شکاف‌ها در نگاه به مسئلۀ جنسیت و شهر در مطالعات شهری در ایران کدم‌اند؟ چه دستورکارهای پژوهشی‌ای را می‌توان در راستای مرتفع کردن آن‌ها تبیین کرد؟
هدف اصلی مجله:
نمایش تصاویری به‌هم‌پیوسته و جامع از اکنون و درک حال زنان، به‌ویژه نسل جوان زنان ایران در فضاهای عمومی شهری به‌منظور ارائۀ نسخۀ مطلوب شهر یا به‌عبارت‌دیگر، واکاوی تجربۀ زنان از تمامی لحظات زندگی و چالش‌های گاه شبیه و گاه متفاوت‌شان با تجربه‌های مردان به‌منظور سنجش و ارتقای عاملیت زنان، مشارکت بیشتر ایشان در زندگی فردی و اجتماعی و همچنین ارائۀ راه‌های توانمندسازی بیشتر آنان در فضاهای عمومی است.
به‌طور خلاصه قرار است که هر مقاله با واکاوی و نگاه اجمالی به تجربۀ زیستۀ زنان جوان در کلان‌شهرهای ایران طی یک سال اخیر به شناسایی الگوهای منطقی و رفتاری حاکم بر این تجربه و همچنین عوامل مؤثر بر کیفیت این تجربه بپردازد.